Vaak gezocht
Grensoverschrijdend gedrag: de rol van bestuurders
Bestuurders en toezichthouders hebben steeds vaker te maken met grensoverschrijdend gedrag in hun organisaties, met aantijgingen en ophef in de media of met onderzoeken op dit vlak. Hoe moeten zij zich hiertoe verhouden in hun rol, maar ook als persoon?
Erik Boers ging erover in gesprek met Rob van Eijbergen, hoogleraar integriteit van organisaties aan de Universiteit voor Humanistiek. Rob doet onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag, bekleed toezichthoudende functies en begeleidt organisaties met integriteitsvraagstukken.
Luister de podcast hier:
Of luister in Spotify of Apple podcast.
Een korte weergave van het gesprek leest u hieronder.
De kern van het probleem: Machtsmisbruik en veranderende normen
Het probleem van grensoverschrijdend gedrag draait om machtsmisbruik. Terwijl seksuele intimidatie vaak de aandacht krijgt, is het belangrijk te erkennen dat er vele vormen van machtsmisbruik bestaan, zoals uitbuiten, pesten en uitsluiting. Normen veranderen continu. Wat jaren geleden als normaal werd gezien, is nu onacceptabel.
De vier risicofactoren voor grensoverschrijdend gedrag in uw organisatie
Om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen, is het belangrijk om te begrijpen welke factoren de risico’s vergroten. Rob van Eijbergen onderscheidt vier belangrijke risicofactoren:
– Gesloten systemen: Wanneer er geen uitwisseling met de omgeving is, ontstaan interne subculturen die afwijkend gedrag kunnen legitimeren.
– Gebrek aan sociale veiligheid: Medewerkers moeten zich vrij voelen om zich uit te spreken zonder angst voor negatieve gevolgen.
– Toxisch leiderschap: Bestuurders en toezichthouders met problematische gedragskenmerken, zoals narcisme of psychopatisch gedrag, vergroten het risico.
– Verstoorde boardroom dynamics: Wanneer de verhoudingen aan de top verstoord zijn, kan dit doorwerken naar de rest van de organisatie.
Van reactief naar proactief: Hoe kunt u als bestuurder grensoverschrijdend gedrag voorkomen?
Als bestuurder of toezichthouder speelt u een cruciale rol in het creëren van een integere organisatiecultuur. Hier zijn enkele actiepunten:
– Normaliseer integriteit als vast agendapunt. Bespreek regelmatig hoe mensen met elkaar omgaan en creëer een veilige cultuur waarin medewerkers zich durven uit te spreken.
– Wees zichtbaar en betrokken. Werkbezoeken en gesprekken met medewerkers kunnen u inzicht geven in de organisatiecultuur.
– Zorg voor een preventief protocol. Wees voorbereid op incidenten door vooraf afspraken te maken over communicatie, rolverdelingen, en de stappen die u onderneemt bij een klacht.
Grijp niet te snel naar een onderzoek: Escaleren zonder escalatie
Een formeel onderzoek kan de situatie soms verergeren. Overweeg eerst alternatieve interventies, zoals mediation of een verzoeningsgesprek. Dit helpt de situatie te de-escaleren zonder de organisatie in een verdedigende houding te dwingen. Zorg daarnaast dat onderzoeken uitgevoerd worden door gekwalificeerde professionals.
Wat te doen als u zelf onder vuur komt te liggen?
Als bestuurder of toezichthouder moet u zich ervan bewust zijn dat ook u hoogstwaarschijnlijk op enig moment onderwerp van discussie kunt worden. Bereid uzelf voor met een communicatiestrategie en zorg voor een helder escalatiemodel waarin de verantwoordelijkheden zijn verdeeld. Dit voorkomt paniekreacties en biedt een solide basis voor verdere stappen.
Het voorkomen en managen van grensoverschrijdend gedrag is een complexe uitdaging die vraagt om zorgvuldig handelen, duidelijke richtlijnen, actieve betrokkenheid en continue aandacht voor integriteit. Uw rol als bestuurder of toezichthouder is hierbij cruciaal. Zorg dat u de risico’s begrijpt en dat u voorbereid bent op mogelijke incidenten, zodat u tijdig kunt handelen.
Rob van Eijbergen is als moderator verbonden aan de leergang European Leadership Course.
Lees meer over alle Comenius leergangen.
Verder praten over dit artikel?
Neem contact op met Team Leiderschapsontwikkeling Clara Smits, Jelle Koppelman en Karen Meulenkamp via 033 – 422 99 29 of mail naar info@comeniusleadership.nl.
Contact